Kościół św. Piotra i Pawła

W samym sercu Nysy, miasta o niezwykłej historii i bogatej tradycji, znajduje się jedna z najpiękniejszych świątyń barokowych na Śląsku – Kościół św. Piotra i Pawła. To miejsce, które zachwyca nie tylko monumentalną architekturą, ale także niezwykłym wnętrzem, gdzie każdy detal opowiada własną historię. Spacerując wokół tej świątyni, trudno nie poczuć atmosfery dawnych czasów i nie docenić kunsztu artystów, którzy przez wieki tworzyli jej niepowtarzalny charakter.

Historia Kościoła św. Piotra i Pawła w Nysie

Początki świątyni sięgają przełomu XII i XIII wieku, kiedy to do Nysy przybyli bożogrobcy z Miechowa. Ich obecność na stałe wpisała się w krajobraz miasta, a kolejne wieki przynosiły zarówno rozwój, jak i trudne chwile – pożary, wojny i zmiany właścicieli. Obecny kościół powstał w latach 1720–1727 z inicjatywy biskupa Franciszka Ludwika von Neuburg oraz dzięki wsparciu cesarskich funduszy. Projekt świątyni stworzył Michał Klein, a po jego śmierci prace kontynuował Feliks Antoni Hammerschmidt. Kościół wraz z przyległym klasztorem był przez wieki centrum życia religijnego i społecznego bożogrobców, a jego burzliwa historia odzwierciedla losy całego regionu.

W XIX wieku, po sekularyzacji, kościół przez krótki czas pełnił nawet funkcję fabryki mydła, a w kolejnych latach był wykorzystywany jako szpital, seminarium duchowne i szkoła. Mimo licznych zmian i zawirowań, świątynia szczęśliwie przetrwała największe kataklizmy, w tym pożar Nysy w 1945 roku, zachowując niemal nienaruszone barokowe wnętrze.

Architektura i wystrój – perła nyskiego baroku

Fasada i bryła świątyni

Kościół św. Piotra i Pawła zachwyca już od pierwszego spojrzenia – jego dwie wysokie wieże dominują nad panoramą miasta, a monumentalna, boniowana fasada południowa przywodzi na myśl pałacowe rezydencje. Główny portal, ozdobiony kompozytowymi kolumnami i balkonem z kamienną balustradą, zwieńczony jest kartuszem z herbem bożogrobców. Nad wejściem górują figury patronów świątyni, św. Piotra i Pawła, podkreślając jej wyjątkowe wezwanie.

Wnętrze – harmonia baroku i rokokowych detali

Wnętrze kościoła to prawdziwa uczta dla miłośników sztuki barokowej. Przestrzeń zorganizowana jest w układzie emporowo-halowym, z dwoma rzędami kaplic i empor po bokach. Nawa główna nakryta jest sklepieniem żaglastym, a całość dopełniają bogato zdobione pilastry, wydatne belkowania i liczne rzeźby. Ołtarz główny wykonano z różnokolorowych marmurów i pozłacanego drewna lipowego, a jego bogactwo podkreślają liczne figury świętych.

Freski i polichromie Schefflerów

Jednym z największych skarbów kościoła są iluzjonistyczne polichromie autorstwa braci Tomasza Krzysztofa i Feliksa Antoniego Schefflerów, powstałe w 1730 roku. Freski przedstawiają apoteozę Krzyża Świętego, sceny z życia apostołów oraz symboliczne wyobrażenia czterech kontynentów. Inspiracje czerpano z dzieł Cosmy Damiana Asama, Cesarego Ripy i Andrei Pozzo, co nadaje malowidłom wyjątkową głębię i dynamikę. Sklepienie chóru muzycznego zdobi koncert anielski i scena Sądu Ostatecznego, a całość tworzy spójną, ideową opowieść o triumfie wiary.

Wyposażenie i unikalne detale

Wnętrze świątyni zachowało niemal kompletne, osiemnastowieczne wyposażenie – ołtarze boczne, ambonę, cykle obrazów, liczne rzeźby i figury świętych. Szczególną uwagę przyciąga rokokowy prospekt organowy zbudowany przez Wilhelma Schefflera w latach 1765–1766, który do dziś zachwyca zarówno wyglądem, jak i brzmieniem. Tradycyjnie dla świątyń bożogrobców, w kościele znajduje się replika Grobu Bożego, będąca ważnym elementem duchowego dziedzictwa tego miejsca.

Kościół w przestrzeni miasta

Świątynia i przyległy klasztor przylegają bezpośrednio do dawnych murów miejskich, zamykając wylot ulicy Brackiej. Przed kościołem stoi barokowy pomnik św. Jana Nepomucena z 1737 roku oraz słynna Fontanna Trytona, które stanowią nieodłączny element miejskiego krajobrazu. Kościół św. Piotra i Pawła często określany jest mianem „Perły Nysy – Śląskiego Rzymu”, co doskonale oddaje jego rangę i znaczenie dla lokalnej społeczności.

Praktyczne informacje dla odwiedzających

Kościół św. Piotra i Pawła znajduje się przy ul. Brackiej 18 w Nysie. Świątynia jest ogólnodostępna dla zwiedzających, a wstęp jest bezpłatny. Msze święte odprawiane są w niedziele o godzinach: 7:00, 9:00, 10:30 oraz 12:00 (w języku niemieckim). Do Nysy można dojechać zarówno pociągiem, jak i autobusem – z dworca PKP i PKS do kościoła prowadzi dogodna komunikacja miejska. W pobliżu znajdują się również inne atrakcje, takie jak Rynek, Fontanna Trytona czy kościół św. Jakuba i św. Agnieszki. Warto zaplanować wizytę, aby móc spokojnie zwiedzić całą okolicę.

Podsumowanie

Kościół św. Piotra i Pawła w Nysie to nie tylko wybitny zabytek architektury barokowej, ale także miejsce, w którym historia splata się ze sztuką i duchowością. Każdy element tej świątyni – od monumentalnej fasady, przez bogate wnętrze, aż po unikalne freski i wyposażenie – świadczy o niezwykłym kunszcie dawnych mistrzów i głębokiej wierze fundatorów. Spacerując po tej świątyni, można poczuć ducha minionych epok i zrozumieć, dlaczego nazywana jest perłą Śląskiego Rzymu. To miejsce, które warto zobaczyć nie tylko ze względu na jego artystyczną wartość, ale także dla wyjątkowej atmosfery i możliwości zanurzenia się w historii jednego z najważniejszych miast regionu.